علی بن جعد (دائرةالمعارف‌مؤلفان‌اسلامی)ابوالحسن علی بن جعد جوهری (۱۳۶-۲۳۰ق)، از راویان مورد اعتماد اهل‌سنت قرن سوم هجری قمری در بغداد بود. ۱ - معرفی اجمالیابوالحسن علی بن جعد بن عبید جوهری هاشمی بغدادی، در سال ۱۳۶ق در اواخر خلافت سفّاح (۱۳۲-۱۳۶ق) به دنیا آمد و مولای ام سلمه مخزومی همسر سفاح بود، از این‌رو او را مولای بنی هاشم گفته‌اند. از افرادی چون سفیان ثوری، شعبه، مالک بن انس و محمد بن مطرف روایت کرد و احمد بن حنبل، یحیی بن معین که حدود سی سال شاگرد او بوده و خود را تربیت یافته جوهری می‌دانست، ابوزرعه، ابوحاتم و احمد بن علی مروزی از او روایت نمودند. به گفته علمای اهل‌سنت، جوهری حافظ و موثق در نقل حدیث بود. گفته شده که زمانی خلف بن سالم، یحیی بن معین و احمد بن حنبل نزد او رفتند و پس از بررسی کتاب‌هایش، جز یک مورد، هیچ خطایی نیافتند و در حدود شصت سال، یک روز در میان روزه می‌گرفت. با این‌حال از عبدالله بن احمد بن حنبل پرسیدند: چرا از علی بن جعد چیزی نمی‌نویسی؟ گفت: پدرم مرا از این کار نهی کرده است، چرا که علی بن جعد حرمت اصحاب رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را نگه نمی‌داشت. این سخن گویا به خاطر نظر جوهری درباره سیاست‌های مالی عثمان می‌باشد، از این‌رو به دلیل پاره‌ای نظرات، برخی جوهری را دارای مذهب تشیع دانسته‌اند. شخصیت علی بن جعد مورد توجه مامون عباسی (خلافت ۱۹۸-۲۱۸ق) هم بوده و او در بعضی مجالس خلیفه شرکت می‌کرده است. ۲ - وفاتوی سرانجام در سال ۲۳۰ق در بغداد درگذشت و در مقبره باب حرب دفن گردید. ۳ - تالیفاتکتاب اجزاء الجعدیّات که شامل دوازده جزء است، به جوهری منسوب است. کتب دیگر او را المسند فی الحدیث، التحفة الی نصّ شرح البخاری و شرح تلخیص کبیر گفته‌اند. [۱۰]
لطفی ریاض‌زداه، عبداللطیف بن محمد، اسماء الکتب، ص۹۷.
[۲۰]
ذهبی، محمد بن احمد، دول الاسلام، ص۱۲۳.
۴ - پانویس۵ - منبع• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۵۳۶، برگرفته از مقاله «علی جوهری». رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 230 (قمری) | راویان اهل‌سنت قرن 3 (قمری) | شخصیت‌های قرن 3 (قمری) | مولفان قرن سوم
|